Korona virüsü salgını ve sosyal izolasyon sürecinin getirdiği gereklerden biri de evde çalışmak oldu. Birçok insanın evde “çalışmaya çalıştığı” bu günlerde işinize yarayabilecek birkaç yöntemi sizinle paylaşmak istedik. Bu yazıya başlarken ilk olarak belirtmek gerekir ki, salgın hastalık bir doğal afettir ve doğal afetler her insanı aynı şekilde ve derecede etkilemez. Herkesin evde çalışabilme verimliliği farklı olduğu gibi doğal afetlere karşı geliştirilen stres tepkisi de farklılık gösterir. Bu noktada kendinize acımasız olmamanızı, zaman tanımanızı ve sizi rahatlatan, zevk aldığınız aktivitelere vakit ayırmanızı öneriyoruz.
İlk olarak yapılması gereken şey stresi kontrol altına almak. Söylenildiği kadar kolay olmadığını uzmanlar ve kaygı yaşayanlar çok iyi bilirler. Bu süreçte uzmanların en çok önerdiği şey, haberleri sadece doğru kaynaklardan ve düzeyli bir miktarda izlemek. Sağlık bakanlığının paylaşımlarını ve birkaç güvenilir kaynağı seçip günlük kontrol etmenizde bir sorun yok ancak dozu aşmamak gerekiyor. Haberler için genelde tavsiye edilen süre, en fazla günde üç kere yarım saat vakit ayırmak. Diğer yandan stres ile baş etmek ile ilgili birçok broşür ve psiko-sosyal destek hattını sağlık bakanlığı yayınladı. İnceleyip faydalanabilirsiniz.
Uyku düzeninize dikkat edin. Bu dönemde günlük rutinleriniz veya birlikte yaşadığınız insanların rutinleri değişmiş olabilir ve bu sizin çalışma temponuzu olumsuz etkileyebilir. Verimli çalışmanın en büyük püf noktası dinlenmiş olmaktır. Ayrıca rutin oluşturmada en önemli nokta uykudan başlıyor. Gece uykusu uyumak ve sabah çok uyumamak kaygı durumunuzu da kontrol altına almayı kolaylaştıracaktır. Ancak uyku düzeni kaydıktan sonra tekrar oluşturmak oldukça zorlayıcı olabilir. Bunu jetlag gibi düşünebiliriz. Bir süre alıştığınız uyku düzenini değiştirmenin en iyi yolu yatacağınız saati değil uyanacağınız saati belirlemektir. Birkaç gün üst üste sabah aynı saatte uyanıp gün içinde uyumadığınızda, akşam daha erken uykunuz gelecektir. Uyku düzeninizi rayına koyduğunuzda birçok rutininiz de otomatik olarak düzenlenecektir.
Plan yapın. Hedeflerin somutlaştırılması gerçekleşme olasılıklarını oldukça artırıyor. Her sabah uyandığınızda yapmanız gerekenleri önce listelemeniz bile organize olmanızı oldukça kolaylaştıracaktır. Ayrıca şu dönemde plan yapmak, hayatınızın yönetebildiğiniz kısmını kontrol altına aldığınızı hissettirecek ve kaygı durumunuzu azaltacaktır.
Plan yapmakta en iyi yöntem önce hayat hedeflerini düşünmekten başlamaktır. Bu sayede sizin için gerçekten neyin önemli olduğunu uzun vadede görebilecek, günlük acil ama daha az önemli işlerin arasında kaybolurken asıl değerlerinize de vakit ayırmak isteyeceksiniz. Genel hedefler belirlenirken, belli bölümlere ayırmak düşünmenizi kolaylaştıracaktır (örneğin; aile ve yakınlar, okul/iş, maddi hedefler, sağlık ve spor, maneviyat). Hayat hedeflerinizi yaptıktan sonra onlara erişmek için; on yıllık hedefler, beş yıllık hedefler ve yıllık hedefler olarak bölebilirsiniz. Daha sonra yıllık hedefleri aylık ve haftalık olarak bölerek, aktif kullanacağımız somut planlarımızı belirlemiş oluruz.
Haftalık veya aylık hedefleri belirlerken 4 kısma ayırabilirsiniz: Acil ve önemli, acil ama önemli değil, acil değil ama önemli, acil de değil önemli de değil. Acil ve önemli kısmı krizleri, çözüm bekleyen sorunları, belli sürede tamamlanması gereken projeleri kapsar. Bu kısımdaki işlerinizi günlük planınızda en öne almanız vaktinizi verimli kullanmayı kolaylaştıracaktır. Acil olan ancak çok da önemli olmayan işler genelde müdahaleler, bazı görüşmeler, hemen yapılması gereken bazı işler gibi kısa vadeli odakları kapsar. Bu işlerin yığılması kendinizi denetimden çıkmış hissetmenize ve stresinizin artmasına sebep olabilir. Mümkün olduğunca acil ama önemli olmayan iş yükü almamak ve bazı taleplere hayır diyebilmek veriminizi artıracaktır. Acil olmayan ama önemli işler başarının anahtarıdır. Hayat hedeflerinizdeki zaman kısıtı olmayan değerleriniz bu gruba girebilir. Ayrıca önlem alma, kişiler arası ilişkiler, yeni fırsatlar, planlama gibi önemli adımları bu grup kapsar. Son olarak acil de önemli de olmayan ıvır zıvır işler, zamanı boşa harcayan işler, oyalayıcı etkinlikler de tabloda yer alabilir. Bu kısma vakit ayırdığınız boş işleri yazıp zaman konusunda farkındalığınızı artırabilirsiniz. Çalışırken ara vermek istediğinizde bu tablodaki etkinliklere geçip rahatlayabilirsiniz.
Günlük planı saatli yapmak, bazı kişiliklere uygun değildir. Yapmanız gerekenleri listeleyip vaktinizi istediğiniz gibi bölebilirsiniz. Gerçekleştiremediğiniz günlük planlar motivasyonunuzu düşürmesin. Bazı uzmanlar, ideal olan ve gerçekçi olan iki liste yapmayı öneriyor. Böylece ideal listeye ulaşılamadığında motivasyon kırıklığı yaşamayacak, ancak gerçekçi listeyi tamamladığınızda ekstra vaktiniz olursa boşa vakit geçirmemiş olacaksınız. Farkındalığı artırmak için kullanılan bir yöntem ise sabahtan başlayarak gece uyuyana kadar yaptıklarınızı adım adım saatiyle yazmak. Dönüp baktığınızda hangi saatte daha verimli çalışıyorsunuz, ne zaman odağınız düşüyor, hangi gereksiz işler çok vaktinizi alıyor rahatça görebilir ve planlarınızı buna göre yapabilirsiniz.
Verimli saatinizi keşfedin. Kişiler arası farklılıklar burada da devreye giriyor. Kimi insan sabahın ilk saatlerinde en verimli saatlerini yaşarken bazı insanların en verimli saati akşam yatmadan birkaç saat önce başlayabiliyor. Burada önemli olan sizin gün içindeki kendi verimli saatinizi yakalamanız ve o saatlere çalışma planı yapıp, bir başka plan ayarlamamanızdır. Özellikle uzun süreli bir projede çalışırken her gün aynı vakit aralığını o projeye ayırmak hem çalışma alışkanlığınızı pekiştirecek hem de projenizin tempoyla ilerlemesini sağlayacaktır.
Umarız saydığımız taktiklerden faydalanırsınız. Bu süreçte en önemli şeyin, fiziksel ve ruhsal sağlığınızı korumak olduğunu unutmayın. Verimli hissetmek ruh sağlığınıza katkı yaparken, kendinizi sürekli zorlamak ve baskı altında bırakmak stresinizi artıracağından sağlığınıza iyi gelmeyecektir. Salgının ne zaman biteceğini bilmiyoruz ancak bu süreçte kazandığınız stresle baş etme, uyku düzeni, plan ve hayat hedefi yapma yetenekleri ömür boyu hayatınızı kolaylaştıracaktır.
